Cha mẹ ly hôn con trên 18 tuổi có được chia tài sản không? - VĂN PHÒNG THỪA PHÁT LẠI QUẬN HÀ ĐÔNG

Ly hôn là một quá trình pháp lý phức tạp, không chỉ chấm dứt quan hệ hôn nhân mà còn đặt ra nhiều vấn đề quan trọng về tài sản và quyền lợi của các thành viên trong gia đình. Trong đó, việc chia tài sản chung vợ chồng luôn là tâm điểm của các tranh chấp. Đặc biệt, với những người con đã trưởng thành (trên 18 tuổi) có quyền được chia tài sản khi bố mẹ ly hôn hay không?

Nguyên tắc chia tài sản vợ chồng khi ly hôn

1. Tài sản chung của vợ chồng (Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014) bao gồm:

Tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân.
Tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.
Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

2. Tài sản riêng của vợ, chồng (Điều 43 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014) bao gồm:

Tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn.
Tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân.
Tài sản được chia riêng cho vợ, chồng trong thời kỳ hôn nhân.
Đồ dùng, tư trang cá nhân.
Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng.

Trong trường hợp vợ chồng thỏa thuận được về việc chia tài sản, Tòa án công nhận sự thỏa thuận đó. Nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định chia tài sản dựa trên các nguyên tắc Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, nhưng có tính đến các yếu tố:

Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng.
Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập.
Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh, nghề nghiệp để các bên tiếp tục tạo thu nhập.
Lỗi của mỗi bên trong việc vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng (nếu có).

Mặc dù tài sản chia là của vợ chồng, Tòa án sẽ xem xét đến việc chia tài sản sao cho đảm bảo lợi ích tốt nhất cho con cái, đặc biệt là con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

Con trên 18 tuổi có được chia tài sản khi bố mẹ ly hôn không?

Quy định pháp luật hiện hành về quyền chia tài sản của con trên 18 tuổi

Theo khoản 1, Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.

Các yếu tố được xem xét khi chia tài sản bao gồm: hoàn cảnh gia đình, công sức đóng góp, bảo vệ lợi ích chính đáng trong kinh doanh, nghề nghiệp, và lỗi của mỗi bên (nếu có). Trong đó, lợi ích chính đáng của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình là một yếu tố được Tòa án cân nhắc để quyết định mức độ chia cho bên trực tiếp nuôi dưỡng. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là tài sản được chia trực tiếp cho con, mà là để đảm bảo điều kiện cho con.

Điều 20 Bộ luật Dân sự 2015 quy định người thành niên là người từ đủ 18 tuổi trở lên và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Điều này có nghĩa là con trên 18 tuổi được coi là một chủ thể pháp lý độc lập, có khả năng tự mình xác lập và thực hiện các quyền và nghĩa vụ dân sự, bao gồm cả quyền về tài sản. Tuy nhiên, việc có năng lực hành vi dân sự đầy đủ không đồng nghĩa với việc họ có quyền được chia tài sản chung của cha mẹ. Tài sản chung của cha mẹ được hình thành từ công sức lao động, thu nhập, hoặc tài sản được tặng cho/thừa kế chung của chính vợ và chồng trong thời kỳ hôn nhân.

Khi nào con trên 18 tuổi được chia tài sản?

Trường hợp con là đồng sở hữu tài sản với bố mẹ

Theo Điều 221 Bộ luật Dân sự 2015, quyền sở hữu tài sản được xác lập dựa trên các căn cứ như lao động, hoạt động sản xuất kinh doanh, được thừa kế, được tặng cho, hoặc thông qua các giao dịch hợp pháp khác. Khi tên của con được ghi trong giấy tờ sở hữu, con được coi là một trong những chủ sở hữu hợp pháp của tài sản đó.

Khi cha mẹ ly hôn và tài sản đó thuộc quyền sở hữu chung của cả cha, mẹ và con, thì người con đó có quyền đối với phần tài sản thuộc sở hữu của mình. Việc phân chia phần tài sản này sẽ được thực hiện theo quy định về sở hữu chung, chứ không phải là chia tài sản chung vợ chồng.

Trường hợp con có đóng góp tạo lập tài sản chung

Mặc dù không phải là chủ sở hữu hợp pháp trên giấy tờ, nhưng nếu người con trên 18 tuổi có công sức, tài chính đáng kể đóng góp vào việc tạo lập, duy trì hoặc phát triển khối tài sản chung của cha mẹ, họ có thể yêu cầu được xem xét bồi hoàn hoặc nhận một phần giá trị tương ứng.

Nếu cha mẹ và con có thỏa thuận rõ ràng về việc con đã đóng góp và sẽ được hoàn trả hoặc nhận một phần tài sản tương ứng, Tòa án sẽ tôn trọng thỏa thuận này nếu nó không trái pháp luật và đạo đức xã hội.

Việc chứng minh công sức đóng góp đòi hỏi các bằng chứng cụ thể và rõ ràng như: chứng từ chuyển khoản, văn bản thỏa thuận, lời khai của nhân chứng độc lập, hoặc các tài liệu khác có thể chứng minh được nguồn tiền/công sức đó là của con.

Trường hợp có thỏa thuận chia tài sản cho con

Khoản 1 Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định: “…chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết…” Nếu trong quá trình ly hôn, bố mẹ có sự thỏa thuận với nhau về việc dành một phần tài sản chung của họ để chia hoặc tặng cho con trên 18 tuổi, Tòa án sẽ công nhận sự thỏa thuận này, miễn là thỏa thuận đó:

Tự nguyện: Được lập dựa trên ý chí tự nguyện của cả bố và mẹ.
Không trái pháp luật và đạo đức xã hội, không nhằm mục đích trốn tránh nghĩa vụ, không gây thiệt hại cho bên thứ ba.
Hình thức thỏa thuận: Thỏa thuận này có thể được lập thành văn bản.

Để thoả thuận về việc cha mẹ tự nguyện chia tài sản cho con trên 18 tuổi khi ly hôn, cha mẹ có thể yêu cầu Thừa phát lại lập vi bằng ghi nhận các thoả thuận của hai vợ chồng liên quan đến việc tặng cho tài sản cho con, cũng như các thoả thuận phân chia tài sản, các khoản nợ khi ly hôn.

——————————————————-

𝐕𝐢 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐜𝐨́ 𝐠𝐢𝐚́ 𝐭𝐫𝐢̣ 𝐜𝐡𝐮̛́𝐧𝐠 𝐜𝐮̛́ 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐜𝐚̂̀𝐧 𝐩𝐡𝐚̉𝐢 𝐜𝐡𝐮̛́𝐧𝐠 𝐦𝐢𝐧𝐡, 𝐭𝐚̣𝐨 𝐧𝐢𝐞̂̀𝐦 𝐭𝐢𝐧 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐠𝐢𝐚𝐨 𝐝𝐢̣𝐜𝐡 𝐠𝐢𝐮̛̃𝐚 𝐜𝐚́𝐜 𝐛𝐞̂𝐧.

𝐕𝐢 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐥𝐚̀ 𝐜𝐚̆𝐧 𝐜𝐮̛́ đ𝐞̂̉ 𝐜𝐚́𝐜 𝐛𝐞̂𝐧 𝐭𝐡𝐮̛̣𝐜 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐧 𝐠𝐢𝐚𝐨 𝐝𝐢̣𝐜𝐡 𝐭𝐡𝐞𝐨 đ𝐮́𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐨̉𝐚 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐧 đ𝐚̃ 𝐭𝐡𝐨̂́𝐧𝐠 𝐧𝐡𝐚̂́𝐭, 𝐭𝐡𝐮̛̣𝐜 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐧 đ𝐮́𝐧𝐠, đ𝐮̉ 𝐭𝐫𝐚́𝐜𝐡 𝐧𝐡𝐢𝐞̣̂𝐦, 𝐧𝐠𝐡𝐢̃𝐚 𝐯𝐮̣ 𝐜𝐮̉𝐚 𝐦𝐨̂̃𝐢 𝐛𝐞̂𝐧 𝐧𝐡𝐮̛ đ𝐚̃ 𝐭𝐡𝐨̉𝐚 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐧.

𝐕𝐢 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐥𝐚̀ 𝐜𝐡𝐮̛́𝐧𝐠 𝐜𝐮̛́ 𝐡𝐨̂̃ 𝐭𝐫𝐨̛̣ 𝐓𝐨̀𝐚 𝐚́𝐧 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐧 𝐭𝐢𝐞̣̂𝐧 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐯𝐢𝐞̣̂𝐜 𝐠𝐢𝐚̉𝐢 𝐪𝐮𝐲𝐞̂́𝐭 𝐯𝐮̣ 𝐯𝐢𝐞̣̂𝐜 𝐦𝐨̣̂𝐭 𝐜𝐚́𝐜𝐡 𝐧𝐡𝐚𝐧𝐡 𝐜𝐡𝐨́𝐧𝐠, 𝐭𝐫𝐚́𝐧𝐡 𝐭𝐡𝐮̉ 𝐭𝐮̣𝐜 𝐫𝐮̛𝐨̛̀𝐦 𝐫𝐚̀, 𝐦𝐚̂́𝐭 𝐧𝐡𝐢𝐞̂̀𝐮 𝐭𝐡𝐨̛̀𝐢 𝐠𝐢𝐚𝐧 𝐤𝐡𝐢 𝐜𝐨́ 𝐭𝐫𝐚𝐧𝐡 𝐜𝐡𝐚̂́𝐩 𝐱𝐚̉𝐲 𝐫𝐚.

——————————————————-

𝐕𝐚̆𝐧 𝐩𝐡𝐨̀𝐧𝐠 𝐓𝐡𝐮̛̀𝐚 𝐏𝐡𝐚́𝐭 𝐋𝐚̣𝐢 𝐪𝐮𝐚̣̂𝐧 𝐇𝐚̀ Đ𝐨̂𝐧𝐠 𝐥𝐮𝐨̂𝐧 𝐜𝐮𝐧𝐠 𝐮̛́𝐧𝐠 𝐭𝐨̛́𝐢 𝐤𝐡𝐚́𝐜𝐡 𝐡𝐚̀𝐧𝐠 𝐝𝐢̣𝐜𝐡 𝐯𝐮̣ 𝐥𝐚̣̂𝐩 𝐯𝐢 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐭𝐨̂́𝐭 𝐧𝐡𝐚̂́𝐭, 𝐯𝐨̛́𝐢 𝐬𝐮̛̣ 𝐜𝐡𝐮𝐲𝐞̂𝐧 𝐧𝐠𝐡𝐢𝐞̣̂𝐩 𝐯𝐚̀ 𝐭𝐚̣̂𝐧 𝐭𝐚̂𝐦!