Xử lý cạnh tranh không lành mạnh trong sở hữu trí tuệ - VĂN PHÒNG THỪA PHÁT LẠI QUẬN HÀ ĐÔNG

Cạnh tranh không lành mạnh trong sở hữu trí tuệ đang diễn ra phổ biến tại thị trường Việt Nam với nhiều hình thức và thủ đoạn ngày càng tinh vi. Các hành vi này xâm phạm trực tiếp đến quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp, gây thiệt hại về uy tín thương hiệu và doanh thu. Việc nhận diện và xử lý kịp thời các hành vi cạnh tranh không lành mạnh đòi hỏi doanh nghiệp cần có chiến lược bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ một cách toàn diện.

Hành vi nào được xem là cạnh tranh không lành mạnh trong sở hữu trí tuệ

Pháp luật quy định rõ các hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Các hành vi này xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của chủ thể kinh doanh. Cụ thể, gồm các hành vi sau:

Sử dụng chỉ dẫn thương mại gây nhầm lẫn về chủ thể kinh doanh, hoạt động kinh doanh, nguồn gốc thương mại của hàng hóa, dịch vụ;
Sử dụng chỉ dẫn thương mại gây nhầm lẫn về xuất xứ, cách sản xuất, tính năng, chất lượng, số lượng hoặc đặc điểm khác của hàng hóa, dịch vụ; về điều kiện cung cấp hàng hóa, dịch vụ;
Sử dụng nhãn hiệu được bảo hộ tại một nước là thành viên của điều ước quốc tế có quy định cấm người đại diện hoặc đại lý của chủ sở hữu nhãn hiệu sử dụng nhãn hiệu đó mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam cũng là thành viên, nếu người sử dụng là người đại diện hoặc đại lý của chủ sở hữu nhãn hiệu và việc sử dụng đó không được sự đồng ý của chủ sở hữu nhãn hiệu và không có lý do chính đáng;
Chiếm hữu, sử dụng tên miền trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, tên thương mại được bảo hộ của người khác hoặc chỉ dẫn địa lý mà mình không có quyền sử dụng với dụng ý xấu, lợi dụng uy tín, danh tiếng của nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý tương ứng nhằm thu lợi bất chính.

Cơ sở pháp lý: Điều 130 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi 2009, 2019, 2022) và Điều 45 Luật Cạnh tranh 2018

Các biện pháp xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Pháp luật Việt Nam quy định ba nhóm biện pháp xử lý chính đối với hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Mỗi biện pháp áp dụng phụ thuộc vào mức độ vi phạm và thiệt hại thực tế. Việc lựa chọn biện pháp xử lý cần căn cứ vào tình huống cụ thể để đạt hiệu quả tối ưu.

Biện pháp dân sự

Theo Điều 202, Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2009, 2019, 2022 thì Tòa án áp dụng các biện pháp dân sự sau đây để xử lý tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ:

Yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm
Yêu cầu bồi thường thiệt hại
Buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự;
Buộc xin lỗi, cải chính công khai
Buộc tiêu hủy hoặc buộc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại đối với hàng hóa, nguyên liệu, vật liệu và phương tiện được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ với điều kiện không làm ảnh hưởng đến khả năng khai thác quyền của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ

Xử phạt hành chính

Theo Điều 211, Luật Sở hữu trí tuệ thì tổ chức, cá nhân thực hiện một trong các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ sau đây bị xử phạt vi phạm hành chính:

Xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây thiệt hại cho tác giả, chủ sở hữu, người tiêu dùng hoặc cho xã hội;
Sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán hàng hóa giả mạo về sở hữu trí tuệ quy định tại Điều 213 của Luật này hoặc giao cho người khác thực hiện hành vi này;
Sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán, tàng trữ tem, nhãn hoặc vật phẩm khác mang nhãn hiệu hoặc chỉ dẫn địa lý giả mạo hoặc giao cho người khác thực hiện hành vi này.

Mức xử phạt hành chính. Tùy từng hành vi vi phạm mà mức xử phạt và hình thức xử phạt là khác nhau, chi tiết mức xử phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ được quy định tại tại Mục 2 Nghị định 99/2013/NĐ-CP. Tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ quy định tại khoản 1 Điều 211 của Luật này bị áp dụng các hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.

Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 250.000.000.000 đồng (Mức xử phạt tùy vào hành vi, mức độ vi phạm). Mức phạt tiền trên là mức phạt tiền đối với cá nhân, mức phạt đối với tổ chức sẽ là 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Tịch thu tang vật
Đình chỉ hoạt động

Truy cứu trách nhiệm hình sự

Theo Điều 212 Luật Sở hữu trí tuệ thì cá nhân, pháp nhân thương mại thực hiện hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ có đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Áp dụng với vi phạm nghiêm trọng
Xử lý theo Điều 217 hoặc Điều 226 Bộ luật Hình sự, tùy vào hành vi của cá nhân tổ chức có thỏa mãn yếu tố cấu thành tội phạm

Khi bị cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ cần làm gì

Tiến hành thu thập bằng chứng

Thu thập bằng chứng đóng vai trò quyết định trong việc xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Chứng cứ cần đảm bảo tính pháp lý và độ tin cậy cao. Quy trình thu thập chứng cứ phải tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Các loại chứng cứ cần thu thập:

Hình ảnh, video ghi lại hành vi vi phạm
Tài liệu, hợp đồng, chứng từ liên quan
Biên bản ghi nhận sự việc có xác nhận
Kết quả giám định tư pháp (nếu cần)
Lời khai của nhân chứng

Khi phát hiện hành vi vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ, chủ sở hữu hoặc bất kỳ người có liên quan nên yêu cầu Thừa phát lại tiến hành lập vi bằng ghi nhận vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ thông qua các hình ảnh, video, tài liệu liên quan đến việc vi phạm.

Việc lập vi bằng cần được tiến hành sớm nhất và nhanh chóng, bởi các vi phạm quyền sở hữu trí tuệ tồn tại trên internet có thể được bên đăng tải gỡ xuống nhằm xóa bằng chứng, khi đó việc thu thập chứng cứ về việc vi phạm sẽ trở nên khó khăn hơn. Vi bằng sẽ là căn cứ để bên có quyền tùy nghi sử dụng, như yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm, yêu cầu bồi thường thiệt hại, khởi kiện đến tòa án,…

Phương án giải quyết tranh chấp

Pháp luật Việt Nam quy định nhiều phương án giải quyết tranh chấp cạnh tranh không lành mạnh. Việc lựa chọn phương án phù hợp phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và mục tiêu của doanh nghiệp. Mỗi phương án đều có ưu điểm và hạn chế riêng cần cân nhắc kỹ lưỡng.

Hòa giải, thương lượng

Tiết kiệm thời gian và chi phí
Bảo mật thông tin nội bộ
Duy trì quan hệ kinh doanh

Khiếu nại hành chính

Gửi đơn đến Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia
Cung cấp hồ sơ chứng minh vi phạm
Phối hợp điều tra, xác minh

Cơ sở pháp lý: Điều 96, Luật Cạnh tranh 2018

Tố giác/trình báo/yêu cầu xử lý hình sự

Gửi đơn đến cơ quan cảnh sát điều tra – công an cấp huyện
Được thực hiện khi có cơ sở xác định hành vi vi phạm thỏa mãn các yếu tố cấu thành tội phạm của Điều 217 hoặc Điều 226, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)
Phối hợp cơ quan có thẩm quyền để làm sáng tỏ vụ việc
Gồm các giai đoạn chính: điều tra, xác minh, truy tố và xét xử

Khởi kiện tòa án

Quy trình khởi kiện:

Chuẩn bị đơn khởi kiện
Thu thập chứng cứ đầy đủ
Nộp án phí theo quy định
Tham gia phiên tòa xét xử
Thi hành bản án, quyết định

Cơ sở pháp lý: Điều 186, Điều 189, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

——————————————————————-

𝐕𝐢 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐜𝐨́ 𝐠𝐢𝐚́ 𝐭𝐫𝐢̣ 𝐜𝐡𝐮̛́𝐧𝐠 𝐜𝐮̛́ 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐜𝐚̂̀𝐧 𝐩𝐡𝐚̉𝐢 𝐜𝐡𝐮̛́𝐧𝐠 𝐦𝐢𝐧𝐡, 𝐭𝐚̣𝐨 𝐧𝐢𝐞̂̀𝐦 𝐭𝐢𝐧 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐠𝐢𝐚𝐨 𝐝𝐢̣𝐜𝐡 𝐠𝐢𝐮̛̃𝐚 𝐜𝐚́𝐜 𝐛𝐞̂𝐧.

𝐕𝐢 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐥𝐚̀ 𝐜𝐚̆𝐧 𝐜𝐮̛́ đ𝐞̂̉ 𝐜𝐚́𝐜 𝐛𝐞̂𝐧 𝐭𝐡𝐮̛̣𝐜 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐧 𝐠𝐢𝐚𝐨 𝐝𝐢̣𝐜𝐡 𝐭𝐡𝐞𝐨 đ𝐮́𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐨̉𝐚 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐧 đ𝐚̃ 𝐭𝐡𝐨̂́𝐧𝐠 𝐧𝐡𝐚̂́𝐭, 𝐭𝐡𝐮̛̣𝐜 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐧 đ𝐮́𝐧𝐠, đ𝐮̉ 𝐭𝐫𝐚́𝐜𝐡 𝐧𝐡𝐢𝐞̣̂𝐦, 𝐧𝐠𝐡𝐢̃𝐚 𝐯𝐮̣ 𝐜𝐮̉𝐚 𝐦𝐨̂̃𝐢 𝐛𝐞̂𝐧 𝐧𝐡𝐮̛ đ𝐚̃ 𝐭𝐡𝐨̉𝐚 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐧.

𝐕𝐢 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐥𝐚̀ 𝐜𝐡𝐮̛́𝐧𝐠 𝐜𝐮̛́ 𝐡𝐨̂̃ 𝐭𝐫𝐨̛̣ 𝐓𝐨̀𝐚 𝐚́𝐧 𝐭𝐡𝐮𝐚̣̂𝐧 𝐭𝐢𝐞̣̂𝐧 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐯𝐢𝐞̣̂𝐜 𝐠𝐢𝐚̉𝐢 𝐪𝐮𝐲𝐞̂́𝐭 𝐯𝐮̣ 𝐯𝐢𝐞̣̂𝐜 𝐦𝐨̣̂𝐭 𝐜𝐚́𝐜𝐡 𝐧𝐡𝐚𝐧𝐡 𝐜𝐡𝐨́𝐧𝐠, 𝐭𝐫𝐚́𝐧𝐡 𝐭𝐡𝐮̉ 𝐭𝐮̣𝐜 𝐫𝐮̛𝐨̛̀𝐦 𝐫𝐚̀, 𝐦𝐚̂́𝐭 𝐧𝐡𝐢𝐞̂̀𝐮 𝐭𝐡𝐨̛̀𝐢 𝐠𝐢𝐚𝐧 𝐤𝐡𝐢 𝐜𝐨́ 𝐭𝐫𝐚𝐧𝐡 𝐜𝐡𝐚̂́𝐩 𝐱𝐚̉𝐲 𝐫𝐚.

——————————————————————-

𝐕𝐚̆𝐧 𝐩𝐡𝐨̀𝐧𝐠 𝐓𝐡𝐮̛̀𝐚 𝐏𝐡𝐚́𝐭 𝐋𝐚̣𝐢 𝐪𝐮𝐚̣̂𝐧 𝐇𝐚̀ Đ𝐨̂𝐧𝐠 𝐥𝐮𝐨̂𝐧 𝐜𝐮𝐧𝐠 𝐮̛́𝐧𝐠 𝐭𝐨̛́𝐢 𝐤𝐡𝐚́𝐜𝐡 𝐡𝐚̀𝐧𝐠 𝐝𝐢̣𝐜𝐡 𝐯𝐮̣ 𝐥𝐚̣̂𝐩 𝐯𝐢 𝐛𝐚̆̀𝐧𝐠 𝐭𝐨̂́𝐭 𝐧𝐡𝐚̂́𝐭, 𝐯𝐨̛́𝐢 𝐬𝐮̛̣ 𝐜𝐡𝐮𝐲𝐞̂𝐧 𝐧𝐠𝐡𝐢𝐞̣̂𝐩 𝐯𝐚̀ 𝐭𝐚̣̂𝐧 𝐭𝐚̂𝐦!